EU en C02-uitstootrechten: goed nieuws voor milieu of bedrijven?

15/05/2006 | Bron: Belga

Is de Europese industrie erin geslaagd de uitstoot van koolstofdioxide (CO₂) in te perken? Of zijn de lidstaten te gul geweest bij de bedeling van uitstootrechten aan het bedrijfsleven, zoals de milieuorganisaties beweren? De Europese Commissie, die maandag de eerste resultaten van de Europese uitstoothandel publiceerde, laat de vraag voorlopig onbeantwoord.

In januari vorig jaar kregen ruim 9.400 energieverslindende industriële vestigingen in de Europese Unie een welbepaald aantal CO₂-uitstootrechten toebedeeld. Vestigingen die meer CO2 in de atmosfeer stuurden, moesten extra rechten aankopen op de markt.
Vestigingen die erin slaagden minder CO₂ uit te stoten, konden hun overtollige rechten dan weer verkopen en de winst opstrijken. Het systeem vormt een hoeksteen van de Europese strijd tegen klimaatverandering.

Uit de eerste resultaten die de Europese Commissie maandagochtend bekend maakte, blijkt dat de vestigingen vorig jaar minder CO₂ hebben uitgestoten dan toegelaten. Ze stootten in totaal 1.785 miljoen ton uit, terwijl de lidstaten voor 1.829 miljoen ton rechten hadden uitgedeeld. Bovenop die rechten komt nog een vrije reserve van 73 miljoen ton.
"Dit is in principe goed nieuws", reageerde een expert van de Europese Commissie maandag. "Het zou kunnen dat de bedrijven erin geslaagd zijn hun uitstoot te verminderen. Het zou ook te maken kunnen hebben met de hoge energieprijzen en een verminderde consumptie, of met het feit dat de winter niet bijzonder hard was. Dat zal een grondige analyse van vestiging per vestiging moeten uitwijzen".

De milieuorganisaties opperen echter al sinds de start van het systeem dat de lidstaten hun industrie teveel uitstootrechten hebben toegekend en dat de Commissie onvoldoende streng is geweest bij de beoordeling van de nationale plannen. "De Europese regeringen hebben de doelstellingen van de uitstoothandel flagrant genegeerd en hebben, onder druk van hun vervuilende industrieën, het systeem misbruikt",foetert Matthias Duwe van Climate Action Network (CAN).
Hij verwijst naar Duitsland, met voorsprong de belangrijkste markt. Daar hebben de betrokken vestigingen in 2005 473 miljoen ton uitgestoten, ofwel ruim 21 miljoen minder dan de regering in Berlijn had toegestaan. In totaal is er in 15 lidstaten minder uitgestoten dan toegestaan. Ook België had niet alle uitstootrechten nodig. Van de 59,8 miljoen ton (plus een reserve van 2,5 miljoen ton) is slechts 55,3 miljoen opgebruikt. Slechts in zes lidstaten (Groot-Brittannië, Spanje, Italië, Ierland, Oostenrijk en Slovenië) werd er duidelijk uitgestoten dan toegestaan.

"Het zou kunnen dat er teveel rechten zijn uitgedeeld, maar dat moet vestiging per vestiging bekeken worden", zei de expert van de Commissie. Het dagelijks bestuur van de Unie gaat samen met de lidstaten de cijfers bestuderen. Tegen eind juni moeten de regeringen hun plannen voor de periode 2008-2012 indienen.
Begin dit jaar stelde de Commissie nog dat het totale aantal uitstootrechten in de periode vanaf 2008 met ongeveer zes procent moet dalen in vergelijking met de huidige periode. Zoniet dreigde de Unie haar doelstellingen in het kader van het protocol van Kyoto mis te lopen. In het kader van Kyoto moet de EU haar totale uitstoot van CO₂ tegen 2012 met acht procent terugdringen in vergelijking met 1990.

"Bij de beoordeling van die plannen zal zeker rekening worden gehouden met de cijfers van 2005 en met de inspanningen die de lidstaten nog moeten leveren om hun Kyoto-doelstelling te halen", verzekerde de ambtenaar.
Feit is dat de prijs van een ton CO₂ is gekelderd sinds de eerste berichten over een overschot aan rechten de markt bereikten. Niet zo lang geleden betaalde men nog 30 euro voor een ton CO₂. Nu kost een ton amper 9 euro. "Het is normaal dat de markten reageren op nieuwe informatie. Het is eerder een bewijs dat de markt functioneert. We geloven dat we een geloofwaardig systeem hebben", maakte de expert zich sterk. Wel erkende hij dat het systeem nog niet volledig op punt staat. "De eerste fase, van 2005 tot 2007, is natuurlijk ook een leerperiode".

Het is de eerste keer dat de Commissie cijfers over de uitstoot van CO₂ vrijgeeft. Toch zijn de maandag gepubliceerde gegevens allesbehalve volledig. Cyprus, Luxemburg, Malta en Polen hebben nog geen informatie doorgestuurd omdat hun registratiesysteem nog niet op punt staat. Eveneens omwille van registratieproblemen zijn de cijfers voor Frankrijk, Spanje, Tsjechië en Slovakije niet volledig betrouwbaar.