Slurper kan rekenen op hulp uit Brussel

27/07/2007 | Bron: FD

De Europese Commissie bekijkt hoe ze de pijn voor de auto-industrie van strenge reductienormen voor de uitstoot van het broeikasgas kooldioxide (CO2) zo veel mogelijk kan verzachten. Eén scenario blijkt erop neer te komen dat Brussel producenten van veelverbruikers beloont voor het feit dat ze er niet in zijn in geslaagd om op tijd aan de normen te voldoen.

Dat blijkt uit een rondgang langs betrokkenen in het dossier. De Commissie komt formeel in december met het voorstel. Eurocommissaris van milieu Stavros Dimas kwam in februari met een voorstel waarin hij vastlegt dat nieuwe personenauto's in 2012 gemiddeld 130 gram kooldioxide per kilometer uitstoten. Een additionele reductie van tien gram per kilometer zou moeten komen van maatregelen als betere banden, minder energie verbruikende airconditioning en een groter gehalte aan biobrandstoffen in diesel en benzine. De Europese ministers van milieu bepraten morgen de stand van zaken in het dossier.

Veel is er in het openbaar nog niet te melden. De Commissie is achter de schermen druk bezig met het verder uitwerken van de voorstellen. Het is bijvoorbeeld nog geen uitgemaakte zaak of de normen voor de gemiddelde vloot van een fabrikant moeten gelden, of dat er verschillende normen per type auto moeten gelden. Duitsland, de grootste autoproducent in de Europese Unie, zet in op de laatstgenoemde variant.

Een belangrijke vraag is wat er gebeurt als een fabrikant in 2012 niet aan de normen voldoet. De kans dat dat gebeurt is groot, te oordelen aan uitlatingen van Sergio Marchionne, bestuursvoorzitter van Fiat en baas van de Europese belangenorganisatie voor de autoindustrie Acea. Volgens Marchionne is de ingangsdatum van de strengere CO2-normen in 2012 onhaalbaar. Hij wil uitstel tot 2015. 'Wij opereren in een zwaar concurrerende omgeving. Onze investeringen en capaciteit om te innoveren, moeten geen schade oplopen', aldus Marchionne begin juni.

De problemen zijn niet gelijkelijk over de autosector verdeeld. Met name Duitse fabrikanten lopen achter bij het reduceren van de uitstoot van kooldioxide. Zij maken veelal grotere, zwaardere auto's met hogere winstmarges dan hun Franse en Italiaanse concurrenten. Die zitten veel meer in de buurt van de aanstaande EU-normen.

De lidstaten van de Europese Unie hebben zich vooralsnog niet gevoelig voor Acea's pleidooi om uitstel getoond. Maar de Europese Commissie bekijkt wel hoe ze de fabrikanten tegemoet kan komen bij het opvangen van de consequenties van de strengere eisen.

Waarnemers gaan ervan uit dat automakers die de normen niet halen, daarvoor moeten betalen. Dit in de vorm van een sanctie, of in de vorm van aanschaf van speciaal op de autosector toegesneden CO2-rechten. Een van de opties waar de Commissie nu over denkt, is dat de opbrengst van de sancties of de aan te schaffen rechten terechtkomt in een pot die automakers kan helpen zuinigere wagens te ontwikkelen.

Volgens critici zou dit tot de een scheve situatie leiden. Brussel ploegt de sanctie op het niet voldoen aan de regels naar de overtreders terug in de vorm van financiering van de nodige aanpassingen. Voorlopers in de branche kunnen daardoor niet het volledige voordeel genieten van de investeringen die ze uit eigen beweging al deden in zuiniger wagens en technologie.

In de gedachtenvorming van de Commissie is nog onduidelijk of Brussel zelf een centrale rol moet vervullen in het opleggen en vergaren van boetes, dan wel verhandelen van CO2-rechten. Sommige EU-lidstaten zien niets in een centraal systeem via Brussel, en vinden dat ze een en ander zelf moeten runnen. Volgens bronnen bij de Commissie zijn de beraadslagingen uiterst gecompliceerd en verlopen ze moeizaam.

Het Europees Parlement, dat zich eveneens over de materie buigt, heeft nog geen uniforme aanpak hoe de zaak te regelen. De Britse europarlementariër Chris Davies, lid van het liberale smaldeel in de volksvertegenwoordiging, steunt een systeem van CO2-autorechten, dat een EU-orgaan zou moeten bestieren. Maar zijn collega Dorette Corbeij (PvdA) vindt dat fabrikanten de rechten zelf moeten ruilen. 'Dat is het eenvoudigste.'

Anders dan bij de Europese lidstaten zijn in het europarlement wel partijen gevoelig voor de roep van de autoindustrie om uitstel van de regels. Davies is bereid 2015 als datum van ingang te steunen, zo zei hij maandag bij de presentatie van zijn rapport over aanpak van auto-emissies. Het plan van Brussel om per 2012 een limiet van 130 gram CO2 per kilometer vast te laten gelden, zou volgens hem de industrie te veel geld kosten.

Maar Davies' rapport heeft wel scherpe kanten voor de fabrikanten. Hij vindt bijvoorbeeld dat de Unie auto's die in 2015 meer dan het dubbele van de limiet van 120 gram uitstoten, niet meer op de markt moet toelaten. De hardste maatregel die de Brit op tafel legt, is het instellen van een snelheidslimiet van 162 kilometer per uur per 31 december 2012. Geen nieuwe auto moet vanaf die datum in staat zijn harder te rijden, vindt Davies.

'Met uitzondering van Duitsland kent elke Europese lidstaat een snelheidslimiet van 130 kilometer per uur of minder', zegt de Britse politicus. 'Maar de auto-industrie maakt wagens die 220 of 240 kilometer per uur kunnen. Dat heeft consequenties voor het gewicht van de wagen. Dat gaat omhoog, want de auto moet veilig zijn met botsingen met die snelheid. In feite is dat allemaal voor niets. Want het is tegen de wet om zo hard te rijden.'

Uit oogpunt van de EU-afhankelijkheid van energie van buiten de Unie, is er ook niets op tegen om de snelheid die een auto kan halen te begrenzen, en bestuurders zuiniger brandstofgebruik op te leggen, vindt Davies. 'Het is gekkenwerk en onzin om zo door te gaan. Waarom zou je zo hard moeten kunnen?' Automakersorganisatie Acea verzet zich tegen zijn aannames. 'Dit komt in de buurt van politiek symbolisme', stelt de organisatie.

De snelheidslimiet vindt ook geen genade in de ogen van europarlementariër Corbeij. 'Het heeft weinig zin snelle auto's te verbieden, het gaat erom dat snelle auto's zuiniger worden.' CDA'er Lambert van Nistelrooij vreest dat het verbod Europa impopulair zal maken.

De milieuorganisatie T&E verwelkomt de limiet wél. Maar verder uitstel tot 2015 valt totaal verkeerd. 'Die 120 gram per kilometer is al in 1995 vastgelegd', aldus T&E-directeur Jos Dings in een verklaring. 'De automakers hadden tien jaar om die te halen. Ze hebben nu zeventien jaar en dat is meer dan genoeg.'

Europarlementariër Chris Davies van de liberale Alde-fractie is ook de beroerdste niet. Hij wil graag per 2015 de uitstoot van kooldioxide van nieuwe auto's begrenzen tot 120 gram per kilometer. Maar er moet een uitzondering zijn voor kleine automakers, zo beargumenteert de Britse politicus. Zij kunnen gezien hun zeer beperkte productenpalet wellicht niet snel aan de strengere uitstootnormen voldoen.

Over wat voor wagens heeft Davies het dan? In een gesprek afgelopen maandag bleek de Britse europarlementariër onder meer de evenzeer Britse fabrikant van kleine sportwagentjes Morgan op het oog te hebben. Zonde - ook politiek gesproken - als de Europese normen zo'n merk de das omdoen, vond de politicus. Dus wil Davies elke importeur en fabrikant van auto's de mogelijkheid geven om jaarlijks vijfhonderd wagens te maken die niet aan de EU-normen hoeven te voldoen. Ze moeten dan wel duidelijk maken dat hun auto's zeker niet zuinig zijn.

Davies' insteek, die ook veelverbruikende maar in kleine aantal geproduceerde wagens van Britse fabrikanten als Bentley grotendeels uit de wind zou houden, heeft tot irritatie geleid bij Duitse europarlementariërs. Zij vinden dat de Britse europarlementariër de eigen kleine automakers helpt, terwijl de Unie relatief kleine producenten als Porsche wel aan strengere normen kan gaan binden.

Davies verbaast zich zelf vooral over datgene waarop Duitse automakers zich voor laten staan. Zij hebben de boot op milieugebied gemist, vindt hij. De politicus toonde maandag twee advertenties uit een Brits tijdschrift. Een ervan toonde een glanzende foto van een nieuwe hybride SUV van het Japanse merk Lexus, de andere de nieuwe M5 van BMW. De Lexus is groot en zwaar en stoot ruim 180 gram CO2 per kilometer uit. Het nieuwe racebeest van BMW zit op het dubbele, zo vermeldde de openhartige tekst in het tijdschrift. Davies, verbijsterd: 'En dat is dan een sedan, in plaats van een SUV.'