Er is geen definitieve oplossing voor

20/12/2006 | Bron(nen): De Standaard

Reportage. Hoe bergt Frankrijk zijn radioactief afval

Hoe moet ons laagradioactief afval geborgen worden? Groen! ging een kijkje nemen in de Franse Champagnestreek, en zag zijn bezwaren bevestigd. "Hoe ziet dat beton er over vijftig jaar uit?"

Van onze redacteur
in Frankrijk
Dominique Minten

Soulaines. IN het hartje van de Franse Champagnestreek, verscholen tussen de bossen, wijst een pijl naar een reusachtig industrieel complex: het 'Centre de Stockage de L'Aube' (CSA). 110 betonnen bunkers van acht meter hoog staan netjes op een rij. Hier bergt het 'Agence nationale pour la gestion des déchets radioactifs' (Andra) al sinds begin jaren negentig het Franse laag- en middelradioactieve afval.

Het centrum wordt beschouwd als een voorbeeld voor Europa. In de Kempense gemeente Dessel zou over vijf jaar het Belgische laagradioactieve afval op een soortgelijke manier worden weggestoken.

De parlementsleden van Groen! hebben het moment van hun bezoek goed gekozen. Het Belgische kernenergiedebat woedt volop, ook premier Verhofstadt brengt het in zijn vierde burgermanifest ter sprake. Bovendien werden zopas twee rapporten gepubliceerd die moeten aantonen dat de berging in Soulaines helemaal niet zonder gevolgen voor het milieu blijft. Zowel Greenpeace als onderzoekers van Criirad, een onafhankelijke onderzoekscommissie naar radioactiviteit, beweren dat het afval weldegelijk lekt in de omgeving.

Van enige vorm van geheimdoenerij kan CSA-directeur Nicolas Ricquart in elk geval niet beticht worden. Hij loodst iedereen mee langs de site. "Elke dag komen hier acht tot tien vrachtwagens aan, goed voor jaarlijks 12.000 tot 15.000 kubieke meter laag- en middelactief afval. De site heeft een capaciteit van 1 miljoen kubieke meter afval."
Ter vergelijking: het is de bedoeling dat in Dessel maximaal 84.000 kubieke meter kernafval wordt geborgen.

Ricquart heeft er geen problemen mee om cijfers te geven. "Alle vaten die aankomen, worden gecontroleerd. In 2005 waren er 4.250 controles op 32.115 aangeleverde vaten. Daarnaast deden we nog eens 250 doorgedreven expertises. Elk jaar worden bovendien 15.000 radiologische analyses van de omgeving gedaan. De resultaten daarvan worden elk trimester gepubliceerd."

"Er zijn inderdaad lichte verhogingen merkbaar van bèta-straling en van tritium in het water en de lucht. Maar als we dat omrekenen naar de effecten voor de gezondheid, dan komen we aan waarden die 0,0007 procent bedragen van de maximaal toegelaten waarde voor het publiek."

De zorgvuldigheid waarmee het insijpelingswater wordt opgevangen, maakt indruk. Alle bunkers zijn volledig onderkelderd. Via een stelsel van buizen wordt het water opgevangen en afgevoerd. "Ik ben onder de indruk van de techniciteit van deze installatie", zegt Vlaams parlementslid Rudi Daems.

"Natuurlijk zijn wij niet tégen de berging van het afval", voegt zijn Groen!-collega Eloi Glorieux eraan toe. "We zitten er nu eenmaal mee, dus moeten we het op een zo veilig mogelijke manier opbergen. En daarom is het belangrijk dat we er permanent bij kunnen, mocht er iets fout lopen. Dat kan hier niet. Eenmaal de bunker volgestouwd is, wordt hij volledig volgestort met beton en met een betonnen deksel afgesloten. Daarop volgt nog een metershoge laag klei."

"In Dessel is in elk geval een iets betere oplossing voorzien. Daar zullen de vaten per vier in een betonnen doos gestoken worden. Daarna komt er een betonplaat op de bunker. Het is allerminst de bedoeling dat hij ooit weer geopend wordt. Maar mochten er problemen zijn, dan zijn lekkende vaten toch beter bereikbaar dan hier."

Toch geeft ook Glorieux toe dat het Andra in Soulaines keurig werk levert. "Ik wil best aannemen dat het beton gedurende vijftig jaar intact blijft. Maar zal het ook 300 jaar intact blijven? Als ik naar onze appartementsgebouwen kijk, heb ik daar mijn twijfels bij."

Als de rondleiding erop zit, vraagt Ricquart naar de indruk van de parlementsleden. Die lijkt niet volledig negatief. "We hebben nuttige informatie gekregen", klinkt het. Maar er blijven twijfels en bedenkingen, en die worden enkele uren later alleen maar groter, want dan volgt een informatiesessie met de plaatselijke groenen en met Criirad-kernfysicus Bruno Chareyron.

Zij wijzen er opnieuw op dat Andra verbloemde resultaten geeft. "Over essentiële stoffen krijgen we zelfs geen informatie. Ook de impact van vervoer via vrachtwagens - en het merendeel van de vaten wordt op die manier aangeleverd - is erg groot."

Chareyron goochelt met stralingswaarden. Maar heeft hij een alternatief voor het afval? "Niet direct. Het niet meer produceren." Glorieux: "Het geeft nogmaals aan dat er geen 'definitieve' oplossing voor het afval bestaat." "Mij sterkt het in elk geval om het debat over de uitstap uit kernenergie nog feller te voeren", zegt Daems. "Vergeet ook het financiële plaatje niet. De bouw van deze site alleen al kostte 220 miljoen euro."

En wat denkt Dessel ervan? De bevolking is er de voorbije jaren uitvoerig over bevraagd en heeft net als buurgemeente Mol zijn fiat voor de berging gegeven. "Wij blijven achter die beslissing staan", zegt Kris Van Dijck (N-VA), die vanaf 1 januari opnieuw burgemeester wordt.

"Wij zijn niet blind voor de gevaren, maar we mogen de risico's ook niet overdrijven. Nu staan die vaten hier ook tijdelijk gestockeerd. Dat brengt gevaar voor oxidatie met zich mee. Daarom heb ik liever dat ze op een definitieve en fatsoenlijke manier geborgen worden. De Desselnaar is niet gevallen voor het 'not in my backyard'-syndroom. Bovendien zijn ons sociaal-economische compensaties beloofd. Alleen moet weleens uitgeklaard worden wat die precies inhouden."


www.andra.fr